Wprowadzamy pierwsze sylaby otwarte w paradygmatach

Nadszedł u nas w końcu długo wyczekiwany czas, gdy wprowadzamy córce pierwsze sylaby. Metoda symultaniczno- sekwencyjna profesor Cieszyńskiej – to metoda jaką ja zaczęłam uczyć czytać córkę.

Metoda symultaniczno-sekwencyjna

Jest to metoda stosowana we wczesnej nauce czytania jest metodą sylabową. Bazuje na najnowszych badaniach neuropsychologicznych oraz na wieloletnich doświadczeniach terapeutycznych i logopedycznych prowadzonych przez profesor Cieszyńską.

Jest skutecznym sposobem nabywania umiejętności czytania ze zrozumieniem. Wykorzystuje wiedzę o sekwencyjnych zdolnościach lewej półkuli mózgowej przy równoczesnym korzystaniu z symultanicznych sposobów przetwarzania bodźców językowych w półkuli prawej.

Wszystkie zadania opierające się na pracy prawej półkuli mózgowej (np.: globalne rozpoznawanie samogłosek, wyrażeń dźwiękonaśladowczych, rzeczowników w mianowniku) mają na celu wzbudzanie motywacji dziecka do nauki czytania.

oraz przeprowadzane są w taki sposób, aby jak najszybciej przejść do czytania analityczno-sekwencyjnego czyli lewo-półkulowego.

Pamiętajcie!

Aby zacząć uczyć dziecko czytać tą metodą – umysł dziecka musi być odpowiednio do tego przygotowany.

Dziecko nie będzie czytać, jeśli nie będzie umiało analizować i syntezować wzrokowo i słuchowo, nie będzie umiało uzupełniać i kończyć sekwencji.

Aby nauka czytania przebiegała sprawnie, zapoznawanie się z literami, pierwszymi sylabami musi być poprzedzone odpowiednim treningiem umysłowym.

Zanim więc powiecie, że metoda jest do niczego, przećwiczcie z dzieckiem niżej wymienione umiejętności, a potem bierzcie się za czytanie.

Nigdy na odwrót, bo jak pisałam wyżej i powtórzę (bo jest to ogromnie ważne) – dziecko które nie potrafi analizować i syntezować wzrokowo i słuchowo, nie potrafi uzupełniać i kończyć sekwencji – nie będzie czytało. Koniec kropka.

Co i jak ćwiczyć przed rozpoczęciem nauki czytania?

Analizę i syntezę wzrokową

Wszelkie działania dziecka odbywają się pod kontrolą wzroku.

Poziom analizy i syntezy wzrokowej wyznacza szybkość uczenia się czytania i pisania.

Jeżeli dziecko nie jest przygotowane do szybkiego przeprowadzania analizy bodźców wzrokowych, nie będzie w stanie uczyć się czytać.

Jak rozwijać te umiejętności u dziecka?

Najpierw wykonujemy ćwiczenia na materiale tematycznym, a następnie na atematycznym. Dokładnie w tej kolejności, nigdy na odwrót.

Zadania polegają na:

• wyszukiwaniu wśród kilku obrazków tematycznych jednego, który różni się szczegółem
• odnalezieniu na dużej ilustracji sytuacyjnej przedmiotu pokazanego na pojedynczym obrazku
• składaniu obrazka z części ( i nie mówimy tu o puzzlach, ale o obrazkach z takimi cięciami jak udostępniałam na blogu tutaj)
• dopasowaniu brakujących części na obrazku tematycznym
• identyfikowaniu w zestawie obrazków jednego pokazywanego na obrazku
• układaniu wzorów tematycznych z figur geometrycznych
• układaniu wzorów atematycznych według podanych przykładów

Ćwiczymy operacje myślowe

Umiejętność posługiwania się symbolami jest ściśle skorelowana z procesami opanowania języka. Wszelkie zadania, które ćwiczą myślenie przez analogię są pomocne w odkrywaniu reguł językowych.

Mamy cztery rodzaje treningu w zakresie operacji myślowych: sekwencje, pamięć symultaniczna i sekwencyjna, myślenie przyczynowo-skutkowe, klasyfikowanie:

SEKWENCJE

Szeregowanie i odtwarzanie sekwencji to umiejętność, która warunkuje posługiwanie się językiem mówionym i pisanym, ponieważ właśnie mówienie i pisanie polega na odtwarzaniu dźwięków w określonej kolejności.

Ćwiczenia sekwencji ćwiczymy wg zasady naśladowanie, kontynuowanie, uzupełnianie.

Najpierw dziecko odtwarza narysowaną sekwencję, potem kontynuuje wzór i uzupełnia.

Stopień trudności zależy od liczby elementów i cechy różnicującej.

PAMIĘĆ SYMULTANICZNA I SEKWENCYJNA

Pamięć symultaniczna dotyczy zapamiętywania całościowego (globalnego).

Informacje, które są przechowywane w ten sposób rozpoznaje dziecko prawopółkulowo na zasadzie podobieństwa (materiał tematyczny i atematyczny, różna ilość elementów i różne cechy elementów).

Pamięć sekwencyjna dotyczy linearnego sposobu zapamiętywania i przechowywania informacji, lewopółkulowo, czyli jest to ujmowanie relacji między elementami.

Ten rodzaj pamięci warunkuje uczenie się języka (materiał tematyczny i atematyczny, różna ilość elementów i różne cechy elementów).

W ćwiczeniach pamięci materiał znika z pola widzenia.

MYŚLENIE PRZYCZYNOWO-SKUTKOWE

Ćwiczenia kształtujące tę umiejętność opierają się zazwyczaj na historyjkach obrazkowych.

Dziecko wskazuje przyczynę, skutek, porządkuje wydarzenia w czasie.

UMIEJĘTNOŚĆ PRZEPROWADZANIA KLASYFIKACJI

To trening zdolności przyporządkowywania do określonej grupy.

Pamiętajcie, że dziecko musi pracować zarówno na materiale tematycznym (czyli posiadającym “temat”: zabawki, owoce, warzywa, środki transportu itp.) jak i atematycznych (np. figury, kształty)

Ćwiczymy grafomotorykę

Są to ćwiczenia przygotowujące dziecko do nauki pisania, np. rysowanie po śladzie, kolorowanie, szlaczki.

Ale nie tylko – to także wszelkie prace manualne jakie wykonuje dziecko usprawniając rączki.

Ćwiczymy lateralizację

Lateralizacja, czyli przewaga czynnościowa jednej ze stron ciała, prawej lub lewej, kształtuje się wraz z rozwojem dziecka, to znaczy, że żadne dziecko nie rodzi się z ustaloną lateralizacją.

Rozwija się ona i ustala wraz z rozwojem ruchowym dziecka i wraz z jego wiekiem.
Mówiąc o lateralizacji mamy na myśli zarówno przewagę czynnościową rąk, jak i nóg, oczu, uszu.

Lateralizacja skrzyżowana bądź słaba, nieustalona, powoduje, że dziecko nabywa i utrwala niewłaściwe wzorce ruchowe, które w niedalekiej przyszłości, mogą stać się przyczyną trudności i niepowodzeń szkolnych.

Przejdźmy teraz do konkretów czyli:

Jak wprowadzać sylaby?

Przypomnę jeszcze tylko, że za naukę czytania sylab nie bierzemy się, jeśli dziecko nie ma opanowanych samogłosek i onomatopei.

O tym w jakiej kolejności należy wprowadzać sylaby, pisałam w artykule “Czytanie metodą symultaniczno-sekwencyjną – sylaby etap 1“.

Wprowadzamy pierwsze sylaby  otwarte ( czyli spółgłoska + samogłoska) w paradygmatach.

Paradygmat to  wzór sylab o tym samym układzie spółgłoski i samogłosek. Zaczynamy od:  PA PO PU PÓ PE PI PY.

Nie zapominajcie, że kierujemy się zasadą: powtarzanie, rozumienie i nazywanie.
Przygotowałam córce dwa zestawy – śmieszne stworki oraz samochody. Drukarka, laminarka, nożyczki, gotowe – więc do dzieła!

Kładę przed córką po kolei stworki i mówię: “Popatrz, ten niebieski stworek nazywa się PA, zielony PO…” itd.

Następnie rozkładam etykiety:

Podaję etykiety w losowej kolejności, mówiąc: “Gdzie takie samo PI?  Gdzie takie PE?”

Zadaniem dziecka jest położenie etykiety pod stworkiem.

Jak pracujemy dalej?

W ten sam sposób postępuję z samochodami.

Rozkładam planszę miasta oraz samochodziki i mówię: “Popatrz, to niebieskie auto nazywa się nazywa się PA, zielone PE…” itd.

Dalej działam zgodnie z zasadami Metody symultaniczno-sekwencyjnej.

Czyli poznajemy sylaby, uczymy się powtarzać ich nazwy i rozumieć je. 

“Daj PO. Brawo! PO jedzie ulicą. Połóż PO na ulicy. Pięknie!, brawo!” itd... A na koniec pytam “Co to?”

Etap rozumienia sprawdzam po rozłożeniu etykiet. Pytam: “Gdzie PO? Połóż pod autkiem PO”.

Spośród luźno rozłożonych sylab córka podaje prawidłową sylabę i kładzie pod autkiem PO.

Później robię w drugą stronę. 

Układam etykietę i mówię: ” To jest PA. Gdzie autko PA?”

Spośród rozłożonych autek córka wyszukuje poprawną sylabę i układa pod etykietą.

Kiedy już pokażę jej wszystkie obrazki, zaczynam czytać razem z nią, jeszcze raz od początku.

Co jakiś czas podczas czytania pytam ją: “O zobacz! Niebieskie autko! Jak ono się nazywa?”, córka odpowiada: “PA”.

Z materiału tematycznego, przechodzimy do materiału atematycznego. Robię planszę z wypisanymi sylabami (na kartce A4 , mazakiem) oraz etykietki.

Zadaniem dziecka na początek jest dopasować taką samą sylabę (etykietę)  do takiej samej na planszy.

Następnie daję córce same etykietki i pytam: “Gdzie PO? Daj PO.”

Pamiętaj!

Niestety nie ma cudów!

Jeśli dziecko nie radzi sobie z sekwencjami –  nie ma czytania.

Nie radzi sobie z analizą – też nie będzie czytać.

Nie opanowało samogłosek i onomatopei – nie ma czytania.

Więc zamiast od razu zaczynać od czytania – poświęćcie czas i zacznijcie trening sekwencji, analizy, grafomotoryki itp.

Nie zapomnijcie o ćwiczeniach ogólnorozwojowych oraz o tym, że…. nauka czytania to ma być dla dziecka przyjemność , a nie przykry obowiązek.