Ćwiczenia myślenia przyczynowo-skutkowego
Jednym z ważniejszych ćwiczeń w procesie terapii są ćwiczenia różnego typu relacji. Szczególne i bardzo ważne miejsce wśród tych zadań zajmują związki przyczynowo-skutkowe. Sprawnie funkcjonujące myślenie przyczynowo-skutkowe wpływa na zdolność przewidywania skutków swoich działań, planowania, przewidywania konsekwencji i tym samym – daje możliwość modyfikowania własnych zachowań w zależności od efektów, jakie dziecko chce osiągnąć.
W trakcie planowania zadań z zakresu myślenia przyczynowo-skutkowego ważne jest, aby pamiętać, że warunkiem takich działań jest umiejętność linearnego porządkowania bodźców, ze szczególnym uwzględnieniem linearnego porządku czasowego.
Z pomocą przy ćwiczeniach z zakresu myślenia przyczynowo-skutkowego przychodzi nam Wydawnictwo WiR i Panie: Agnieszka Fabisiak-Majcher, Marta Korendo i Elżbieta Ławczys w pomocy z cyklu „Stymulacja i terapia” pt. „Myślenie przyczynowo-skutkowe”.
Cena pomocy może wydawać się wysoka – kosztuje bowiem 80 zł. Uważam jednak, że z tych 80 zł warto wydać każdą złotówkę. Otrzymujemy bowiem grubą kartonową teczkę, a w niej mnóstwo materiału do terapii. Wszystkie karty są wydrukowane na grubym, śliskim papierze i przyznam, że z przyjemnością bierze się je do ręki. Przy samym rozcinaniu kart na poszczególne zadania spędziłam prawie 1,5 godziny i to nad gilotyną…. nożyczkami chyba by mi zeszło 2 razy tyle czasu… więc sami widzicie mnogość materiału który otrzymujemy.
W teczce znajduje się również książeczka, która wyjaśnia i podpowiada w jaki sposób ćwiczyć z poszczególnymi zadaniami.
Zadania na kartach są odpowiednio uporządkowane, gdyż historyjki przyczynowo-skutkowe muszą zostać w terapii poprzedzone zadaniami pokazującymi uporządkowanie lub rozwój zdarzeń w czasie. Nie możemy hop – siup wskoczyć w historyjkę 3 czy 6 elementową bez uprzedniego przygotowania dziecka do tworzenia takich historyjek.
Jako pierwsze autorki wprowadzają relacje czasowe – co najpierw? co potem? i pokazują dwa warianty pracy. Czynności przedstawione na obrazkach nie wynikają bezpośrednio jedna z drugiej. W wariancie pierwszym obrazki układa nauczyciel (może je też ułożyć dziecko), a stopień trudności pytań dostosowujemy do możliwości językowych dziecka. Przykładowo:
- Co najpierw robiła dziewczynka? Co potem robiła dziewczynka?
- Co dziewczynka robiła przed zabawą na huśtawce? Co robiła po zabawie na huśtawce?
- Co dziewczynka robiła na końcu? Co dziewczynka robiła na początku?
W drugim wariancie pracy nad relacjami czasowymi rodzic/terapeuta wymienia kilka czynności np. Ala sprząta, Ala huśta się, Ala je lody.Dziecko ma za zadanie zapamiętać kolejność i ułożyć obrazki od lewej do prawej. Pamiętajcie aby liczbę elementów sekwencji dopasować do możliwości dziecka. Następnie zadajemy dziecku pytania takie jak w wariancie 1.
Następnie mamy tematyczne relacje czasowe. Są to cztery historie sześcioelementowe. Nauczyciel prosi dziecko o ułożenie obrazków i ułatwia mu opowiedzenie historii zadając pytania pomocnicze i dostosowując długość zdań oraz stopień ich trudności do możliwości dziecka. Przykładowo ja z historyjek 6-elementowych robię historyjki 3-elementowe. A że akurat nasz tatuś wyjechał gdzieś wspinać się po Alpach, wykorzystuję przy okazji historyjkę „wycieczka”.
Moje pytania pomocnicze które ułatwiają Milenie ułożenie tej konkretnej historyjki wyglądają tak: Kto ogląda mapę? Co kupuje tata? Co robi tata? Milenka opowiada historyjkę: Tata ogląda mapę. Tata pojedzie na wycieczkę. Tata kupuje żółty śpiwór. Tata pakuje plecak, On jedzie na wycieczkę w góry.
Kolejne ćwiczenia to Co – z czego? W ćwiczeniach tych dziecko ma za zadanie dopasować obrazki przedstawiające zasadę co z czego powstaje. W ćwiczeniach następstw czasowych – przyczyn i natychmiastowych skutków wydarzeń wprowadzamy dziecko w następstwo wydarzeń przyczynowo-skutkowych natychmiastowych. Przedstawiają one przyczynę i bezpośredni skutek wydarzenia. Przykładowo:
Co robią liście? – Spadają.
Co się stało? – Liście spadły.
Przyczyna i skutek wydarzeń – w ćwiczeniu tym, podobnie jak w poprzednim, przedstawiono przyczynę i skutek wydarzeń. Nauczyciel powinien zwrócić uwagę dziecka na sytuacje, gdzie skutek jest odroczony w czasie. Np. chłopiec jest przeziębiony – wiał silny wiatr a chłopiec wyszedł bez czapki, skutek pojawia się po pewnym czasie.
Wydarzenia atmosferyczne w przyrodzie to ćwiczenia w których przedstawione jest następstwo zdarzeń atmosferycznych i ich skutków w przyrodzie. Przykładowo:
Dlaczego złamało się drzewo? – Bo była burza.
Celem ćwiczeń z cyklu gdzie jest błąd? jest znalezienie na obrazkach błędu i stwierdzenie ewentualnych skutków przedstawionego wydarzenia. Kolejne ćwiczenia jakie proponują autorki to historia z różnymi zakończeniami, które pokazują, że różne zdarzenia mogą mieć skutek zarówno pozytywny, jak i negatywny.
W pomocy tej mamy także kolejno ćwiczenia: to samo wydarzenie – różny skutek, historyjki 6-elementowe, historie 3-elementowe w linearnym przebiegu czasowym, 3-elementowe historie przyczynowo-skutkowe, historyjki 4-ro i 6-cio elementowe a także ćwiczenia skutku odroczonego od przyczyny.
Jak więc widzicie ćwiczenia z zakresu myślenia przyczynowo-skutkowego Wydawnictwa WiR to naprawdę potężna dawka wiedzy.
Bardzo lubię słowa Edyty Gruszczyk – Kolczyńskiej, które wyczytałam w jej książce „Dziecięca matematyka”:
„Rozumowanie przyczynowo-skutkowe jest obecne w większości sytuacji, w których dziecko uczestniczy. Sztuka polega na tym, żeby je wydobyć i skłonić dziecko do myślenia przyczynowo-skutkowego.”
W jaki więc sposób wspiąć się na wyżyny tej nie lada trudnej sztuki, jaką jest zainteresowanie dziecka ćwiczeniami terapeutycznymi i sprowokowanie go do czynnego uczestnictwa w ćwiczeniach?
Na przykład w taki sposób w jaki ja pracuję z Mileną – kromka chleba, mąka w miseczce, ser i mleko.
Prawda, że fajne ćwiczenia z kategorii Co? Z czego? 🙂 (chleb z mąki, ser z mleka)
Najważniejsza recenzentka – Milena…. cóż i tutaj mam problem aby obiektywnie ocenić tę pozycję. Są bowiem ćwiczenia które uwielbia, a są takie do których nie ma przekonania. I nie jest to wina danej pomocy, jej szaty graficznej, bądź proponowanych ćwiczeń. Spowodowane jest to tym, że ćwiczenia które wykonuje niechętnie, sprawiają jej dużą trudność. I jest to jasny i wyraźny sygnał dla rodzica i terapeuty, że na danym polu dziecko ma duży problem i trzeba zwiększyć ilość ćwiczeń danego gatunku.
Pozdrawiam Was gorąco!
Chcesz pomóc swojemu dziecku i wspierać rozwój jego mowy oraz naukę czytania?
Mam dla Ciebie ćwiczenia ogólnorozwojowe które Ci to ułatwią!
Zobacz moje zeszyty ćwiczeń “Radośnie rosnę i myślę” dzięki którym Twoje dziecko będzie ćwiczyło umiejętność logicznego myślenia, kategoryzacje, analizę i syntezę wzrokową oraz inne umiejętności, tak niezbędne do prawidłowego rozwoju mowy i wdrażające je do nauki czytania i pisania.
Szukasz innowacyjnej formy wspomagania rozwoju mowy dzieci?
Zobacz pomoce z serii „Kreatywne Wspieranie Mowy” – atrakcyjne dla dzieci, dobrane merytorycznie do ich potrzeb, o nowatorskiej i profesjonalnej grafice oraz perfekcyjnej jakości wykonania.
Masz ochotę pobrać darmowe materiały edukacyjne dla dziecka?
Zapisz się na mój bezpłatny* newsletter i pobierz „IDZIEMY NA RYBY!” – darmowy zestaw edukacyjny do zabaw z dzieckiem!
ZAPISUJĘ SIĘ NA NEWSLETTER:
*Zapisując się do newslettera, wyrażasz zgodę na przesyłanie Ci informacji o nowościach, promocjach, produktach i usługach KreatywneWrota.pl Zgodę będziesz mogła w każdej chwili wycofać, a szczegóły związane z przetwarzaniem Twoich danych osobowych znajdziesz w naszej polityce prywatności.
ćwiczenia funkcji poznawczych emocje i relacje czasowe i przestrzenne zabawy logopedyczne
